Pierwsza pomoc psychiatryczna – wywiad z lek. Anną Wróbel
Nasze wpisy
- 12 czerwca, 2023
- Autor: PAULA FLORCZYK
Pierwsza pomoc psychiatryczna - wywiad z lek. Anną Wróbel
Anna Wróbel jest lekarzem specjalizującym się w dziedzinie psychiatrii. Swoją wiedzę i doświadczenie zdobyła pracując na Oddziale Żeńskim, Ogólnopsychiatrycznym, a także Detoksykacyjnym w Milickim Centrum Medycznym. Posiada doświadczenie zarówno w pracy szpitalnej, jak również ambulatoryjnej. W zakresie opieki nad pacjentami kieruje się aktualnymi standardami oraz obowiązującymi rekomendacjami. Do głównych obszarów jej zainteresowań zaliczają się: zaburzenia afektywne (depresje, manie, zaburzenia afektywne dwubiegunowe), lękowe, nerwice, zaburzenia snu oraz terapia uzależnień. W codziennej praktyce, podczas kontaktu z pacjentem, niezwykle dba o zapewnienie komfortowej przestrzeni, pełnej bezpieczeństwa i wolnej od uprzedzeń. Swoim pacjentom stara się udowodnić, że z kamieni rzucanych pod nogi naprawdę można zbudować schody.
1. Pani Doktor, dlaczego zdecydowała się Pani właśnie na specjalizację z psychiatrii?
Choroby psychiczne są dla mnie najcięższymi i najtrudniejszymi zaburzeniami z jakimi zmagać się może człowiek, bowiem potrafią odebrać nie tylko chęć do życia, ale także radość jaka powinna się z nim wiązać. Zaburzenia te potrafią rozwijać się latami w sposób podstępny i początkowo niezauważalny, a pacjenci często uważają chorobę za integralną część siebie i obarczają się za nią poczuciem winy. Na uwagę zasługuje również fakt, że choroby psychiczne najczęściej wpływają na życie nie tylko dotkniętych nimi osób, ale również ich najbliższych. Stanowią również niezwykle istotny problem społeczny- wzrost tempa życia oraz stan chronicznego przebodźcowania sprawiają, że coraz więcej osób nie jest w stanie poradzić sobie z presją, stawianymi im wymaganiami i oczekiwaniami. W Polsce wciąż samobójstwo popełnia ponad 5 tys. osób rocznie, co daje ok. 14 osób dziennie. Choroby psychiczne od wielu lat są najczęstszą przyczyną dokonanych prób suicydalnych, dlatego uważam, że pomoc dotkniętym nimi osobom jest niezwykle ważna.
Istotną kwestią przy wyborze specjalizacji była dla mnie również chęć nawiązywania bezpośredniej i realnej relacji z pacjentem będącej dla mnie podstawą procesu (i sukcesu) terapeutycznego. Psychiatria stwarza tu ogromne pole manewru.
Uważam też, że psychiatria jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się gałęzi medycyny dzięki czemu lekarze dysponują coraz skuteczniejszymi metodami leczenia, a pacjenci realną szansę na szybki powrót do zdrowia.
2. Kiedy wskazane jest skorzystanie z pomocy psychiatry? Po czym poznać, że dana osoba potrzebuje leczenia psychiatrycznego?
W przebiegu życia każdego człowieka z powodu nieuniknionych zmian, a także losowych, niezależnych od nas przeciwności może dojść do okresowego pogorszenia naszego samopoczucia psychicznego. Nie każde jednak takie pogorszenie wymaga kontaktu z psychiatrą. Przede wszystkim każda dolegliwość psychiczna o istotnym nasileniu, trwająca w subiektywnym odczuciu długo i nie ulegająca poprawie powinna nas skłonić do konsultacji z lekarzem. W przypadku objawów depresyjnych umowną granicą wg kryteriów klasyfikacji chorób jest okres utrzymywania się stale przez minimum 2 tygodnie takich objawów jak obniżenie nastroju, obniżenie napędu życiowego, utrata zainteresowań czy możliwości odczuwania przyjemności. Wizytę w gabinecie specjalisty należy również rozważyć, gdy utrzymują się u nas problemy z zasypianiem lub z utrzymaniem snu. W trybie pilnym powinniśmy poszukać pomocy lekarskiej w przypadku wystąpienia takich objawów jak myśli czy tendencje samobójcze, a także pojawienia się omamów pochodzących z różnych zmysłów niezwiązanych ze snem czy stosowaniem używek (zwłaszcza substancji psychoaktywnych). Warto również wsłuchiwać się w opinie naszych bliskich, którzy często szybciej niż my sami są w stanie zauważyć zmianę naszego zachowania. Istotnym przykładem powodu zgłoszenia się do psychiatry powinno być również zaobserwowanie u siebie symptomów uzależnienia takich jak silna koncentracja własnego życia wokół określonej czynności bądź też zażywania danej substancji czy kontynuowanie nałogowego zachowania pomimo świadomości jego szkodliwości).
3. Z jakimi największymi mitami względem farmakoterapii spotyka się Pani na co dzień, w tym podczas pierwszych wizyt?
Wielu pacjentów z dużą obawą podchodzi do kwestii farmakoterapii w psychiatrii obawiając się licznych działań niepożądanych stosowanych leków. Nieprawdą jest jednak, a tym samym najczęściej powielanym mitem, że każdy lek musi takie działanie wywołać. Wnikliwa konsultacja lekarska umożliwia takie dobranie leku, aby zminimalizować możliwość wystąpienia efektów ubocznych terapii. Nie każdy preparat wywoła wobec tego podwyższenie masy ciała, senność czy obniżenie libido. Często powielanymi mitami jest również, że leki działają tylko w trakcie ich stosowania, a po odstawieniu problem automatycznie nawróci oraz, że preparat, który zostanie raz włączony do leczenia będzie musiał już być przyjmowany do końca życia. Część preparatów, np. tych stosowanych w depresji czy zaburzeniach lękowych (nerwicowych) ma charakter neuromodulujący, czyli mogący w przypadku odpowiednio długiego stosowania trwale poprawić przekaźnictwo nerwowe w naszym mózgu umożliwiając uzyskanie na stałe poprawy samopoczucia. Należy w związku tym pamiętać, aby nie odstawiać pochopnie leków w momencie, kiedy już poczuliśmy się dobrze.
Pacjenci często twierdzą też, że zaordynowane leki nie działają. Mit ten może wynikać z faktu, że stosowane w psychiatrii leki wymagają najczęściej kilku, a nawet kilkunastu tygodniowego stosowania aby móc zaobserwować efekt terapeutyczny. Często zdarza się też, że sam pacjent nie odczuwa jeszcze istotnej poprawy natomiast otaczające go najbliższe osoby dostrzegają poprawę w zakresie funkcjonowania społecznego czy afektu.
Zdarza mi się również słyszeć (szczególnie ze strony osób preferujących leczenie psychoterapią), że psychiatrzy „faszerują” ludzi lekami nie rozwiązując ich problemów. Niestety w przypadku niektórych stanów chorobowych jak np. zaburzeń psychotycznych, manii czy ADHD nie możemy naszego leczenia opierać jedynie na psychoterapii, a opóźnianie włączenia leków może znacznie pogorszyć rokowanie pacjenta.
4. Czy ma Pani jakieś porady, podpowiedzi bądź wskazówki dla potencjalnych pacjentów - osób poszukujących wszelkich form wsparcia i pomocy w obliczu kryzysów psychicznych?
Przede wszystkim uważam, że nie należy odwlekać w czasie momentu rozpoczęcia poszukiwania pomocy. Zaakceptowanie faktu potrzeby pomocy oraz wyzbycie się związanego z tym często wstydu jest fundamentem procesu terapeutycznego. Niezwykle istotna jest również świadomość, zrozumienie oraz akceptacja własnych zaburzeń, a także czasu trwania procesu terapeutycznego. Ważną kwestią jest też chęć zawarcia przymierza terapeutycznego opartego na zaufaniu, szczerości i przekonaniu o dobrej woli terapeuty względem pacjenta. Należy liczyć się z faktem, że poruszane w gabinecie tematy dotyczyć będą osobistych sfer życia, co niejednokrotnie wywoła nieprzyjemne emocje.